Wetgeving in België

Feed

In de nasleep van de BSE-crisis werd een totaal verbod ingesteld op het voeren van landbouwhuisdieren met dierlijke eiwitten (EG 2000/766, 999/2001, 767/ 2009, 1069/2009). Dit wil zeggen dat insecten - als landbouwhuisdier - niet mogen gevoederd worden met dierlijke eiwitten, maar ook dat insecten niet mogen gevoederd worden aan landbouwhuisdieren. Tegenwoordig zijn er echter een reeks uitzonderingen gemaakt voor de volgende zeven insecten:

De zwarte soldatenvlieg

Hermetia illucens

De huisvlieg

Muscad omestica

De meelworm

Tenebrio molitor

De piepschuimworm

Alphitobius diaperinus

De huiskrekel

Acheta domesticus

De dierentuinkrekel

Gryllodes sigillatus

De steppenkrekel

Gryllusas similis


Deze insecten (of delen hiervan) mogen gebruikt worden als voeder in de aquacultuur (EU 893/ 2017). Daarnaast mogen alle insecten gevoederd worden aan huisdieren en  levend gevoederd worden aan niet-herkauwers, hoeve- en gezelschapsdieren. Tenslotte kunnen de gezuiverde vetten worden gebruikt in alle voeders. 
Hiervoor dienen de insecten wel gevoederd te worden met producten van niet-dierlijke oorsprong met uitzondering van: 

  • Vismeel 
  • Bloed producten van niet-herkauwers
  • Di- en tricalcium fosfaat van dierlijke oorsprong
  • Gehydrolyseerde proteïnen van niet-herkauwers
  • Gehydrolyseerde proteïnen van de huiden van herkauwers 
  • Gelatine en collageen van niet-herkauwers 
  • Eieren en afgeleide producten 
  • Melk en afgeleide producten
  • Honing
  • Verwerkte vetten
Het voedsel mag ook niet in contact zijn gekomen met andere dierlijke producten, mest of (restaurant)afval.  Voor meer informatie zie: 

http://www.favv-afsca.be/dierlijkeproductie/dierenvoeding/insekten/
http://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/HTML/?uri=CELEX:32017R0893&from=FR
http://lv.vlaanderen.be/nl/dier/paarden-ezels-bijen-honden/insecten#Wetgeving


 

Food

NOVEL-FOOD REGELGEVING

Gezien insecten voor 15 mei 1997 niet in significante mate werden gebruikt als menselijke voeding worden insecten gezien als nieuw voedingsmiddel (of nieuw voedselingrediënt) in Europa en vallen daarmee onder verordening nr. 258/97 en 2015/2283. Deze laatste stelt expliciet dat alle producten op basis van insecten (volledig of delen hiervan) een nieuw voedingsmiddel zijn.
http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=CONSLEG:1997R0258:20090120:NL:PDF

Vanaf 1 januari 2018 is er een nieuwe Novel-Food regelgeving. Concreet betekent dit dat alle producten op basis van insecten (niet enkel delen van insecten of extracten, maar ook gehele insecten en hun bereidingen) beschouwd worden als “novel foods”. 

Het gedoogbeleid dat opgezet werd voor 1 januari 2018 in België kan verder gezet worden voor sommige gehele insecten op basis van de ingediende novel food toelatingsaanvragen voor deze datum. De verlenging van dit gedoogbeleid geldt dus enkel voor de insectensoorten en hun respectievelijke toepassingen die beschreven worden in de tijdig ingediende aanvraagdossiers. Het heeft  dus niet alleen betrekking op het insect in kwestie maar ook het type bewerking die de gehele insecten ondergaan hebben en de categorieën van producten waarin de gehele insecten verwerkt worden. Momenteel werden er in België dossiers ingediend voor de huiskrekel, meelworm en Europese treksprinkhaan. Recent werd er 1 dossier ingediend in Nederland voor de piepschuimworm en werden er 2 dossiers ingediend in Frankrijk voor de meelworm en de dierentuinkrekel. Deze dossiers werden na 1 januari 2018 ingediend dus vallen niet onder het gedoogbeleid van België. Tot de goedkeuring van de lopende dossiers mogen enkel de huiskrekel, de meelworm en de Europese treksprinkhaan verwerkt worden in voeding. 

Lijst van insectensoorten en hun toepassingen waarvoor het aangepaste Belgische tolerantiebeleid geldt vanaf 1 januari 2018:

Acheta domesticus of huiskrekel :

Verpakte 100% hittebehandelde gehele volwassen A. domesticus

100% gedroogde hittebehandelde gehele volwassen A. domesticus

100% bloem van hittebehandelde gehele volwassen A. domesticus

100% deeg van verse hittebehandelde gehele volwassen A. domesticus

Deegwaren *

Eiwitproducten met uitzondering van zuivelanalogen *

Vleesproducten *

Snoepgoed *

Salades en hartige broodsmeersels *

Bakkerijproducten *

Notenpasta *

Kant-en-klare hapjes en snacks *

* met hittebehandelde gehele volwassen A. domesticus

Tenebrio molitor of meeltor:

Verpakte 100% hittebehandelde gehele T. molitor larven

100% gedroogde/uitgelekte hittebehandelde gehele T. molitor larven

100% bloem van hittebehandelde gehele T. molitor larven

100% gesteriliseerde gehele T. molitor larven

100% verse hittebehandelde gehele T. molitor larven deeg

100% geroosterde hittebehandelde gehele T. molitor larven

Meel, andere gemalen producten en zetmeel *

Pasta *

Eiwitproducten met uitzondering van zuivelanalogen *

Snoepgoed *

Salades en hartige broodsmeersels *

Bakkerijproducten *

Notenpasta *

Soepen en bouillons *

Sauzen *

Kant-en-klare hapjes en snacks *

* met hittebehandelde gehele T. molitor larven

Locusta migratoria of Europese treksprinkhaan:

Verpakte 100% ingevroren hittebehandelde gehele L. migratoria in het laatste nimf ontwikkelingsstadium

Verpakte 100% ingevroren hittebehandelde gehele volwassen L. migratoria

Verpakte 100% gedroogde hittebehandelde gehele volwassen L. migratoria

Eiwitproducten met uitzondering van zuivelanalogen *

Snoepgoed *

Salades en hartige broodsmeersels *

Bakkerijproducten *

Kant-en-klare hapjes en snacks *

Notenpasta *

Soepen en bouillons *

Sauzen *

* met hittebehandelde gehele nimfen of volwassen L. migratoria


De verderzetting van het Belgische gedoogbeleid is na 1 januari 2018 van toepassing op:  

  • het in de handel brengen door Belgische operatoren van de gehele insecten of producten op basis van deze gehele insecten opgenomen in deze lijst, op voorwaarde dat de voorschriften met betrekking tot de voedselveiligheid gerespecteerd zijn (meer info: http://www.afsca.be/levensmiddelen/insecten/ );  
  • het op de markt brengen van de gehele insecten of producten op basis van deze gehele insecten opgenomen in bijlage van deze brief, die afkomstig zijn uit andere lidstaten van de Europese Unie, op voorwaarde dat die legaal op de markt zijn in deze lidstaten.  


Het verdergezette gedoogbeleid is niet van toepassing op:

  • insecten of hun producten afkomstig uit derde landen (landen die geen lid zijn van de Europese Unie); 
  • insecten of hun producten komende van andere lidstaten van de Europese Unie die niet legaal op de markt gebracht werden in deze lidstaten; 
  • insecten of hun producten indien deze insecten niet voorkomen in de bijlage; 
  • insecten of hun producten waarvoor dossiers worden ingediend na 1 januari 2018. De operatoren die deze dossiers zullen indienen, zullen moeten wachten op de toelating van hun producten op Europees niveau, vooraleer deze producten op de Belgische markt gebracht mogen worden.  

Voor meer info, contacteer: novelfood@health.belgium.be of lees verder op: https://www.health.belgium.be/nl/Stand_van_zaken_commercialisatie_van_insecten_na_01012018_op_de_Belgische_markt 

 

Kort samengevat: De aanvraag voor het op de markt brengen van insecten (of delen) moet in België ingediend worden bij de Dienst Voedingsmiddelen, Dierenvoeders en Andere Consumptieproducten waarbij ook 3718.50 € dossierkosten moeten worden betaald. De aanvraag moet alle gegevens bevatten die vermeld zijn in de Verordening nr. 258/97 (zie boven) en in de Aanbeveling nr. 97/618 van de Europese Commissie. 
http://eur-lex.europa.eu/legal-content/NL/TXT/HTML/?uri=CELEX:31997H0618&from=CS

Binnen de 3 maanden na ontvangst zal de lidstaat waar het dossier werd ingediend een verslag opstellen om na te gaan of een aanvullende beoordeling nodig is. In België gebeurt deze evaluatie door de Hoge Gezondheidsraad. Daarna wordt dit verslag overgemaakt aan de Commissie en doorgestuurd naar de andere lidstaten. Binnen 60 dagen moeten de Commissie of lidstaten hun opmerkingen of bezwaren indienen. Indien geen bezwaar of aanvullende beoordeling vereist dan kan het op de markt komen. De totale kostprijs voor een Novel food dossier wordt geschat tussen de 20 en 45 duizend euro, maar kan ook veel hoger zijn. 


FAVV VOORSCHRIFTEN

Het FAVV heeft in een omzendbrief nieuwe richtlijnen uitgeschreven voor het kweken en in  handel brengen van insecten en levensmiddelen op basis van insecten voor humane consumptie.

Kwekers die insecten kweken voor humane consumptie moeten geregistreerd staan bij het FAVV.  De rechtstreekse verkoop van levende dieren door de producent alsook het slachten van de insecten door methoden die de insecten niet wezenlijk veranderen, zoals koelen, invriezen, diepvriezen of het gebruik van gas (CO2), worden beschouwd als impliciete activiteiten van het kweken. 
Indien andere slachtmethoden, zoals een hittebehandeling (kokend water…) worden gebruikt, is er een verwerking van de insecten en deze activiteit is geen impliciete activiteit van het kweken. Een verwerkende operator moet dus een HACCP - systeem ontwikkelen dat de gevaren die horen bij de verwerkingsstap dekt. De kweker van insecten die de verwerkingsstap uitvoert, zal ook verplicht zijn om een bijkomende activiteit bij het FAVV te registreren. 
Momenteel is voor operatoren die insecten of levensmiddelen op basis van insecten in de handel brengen voor humane consumptie een toelating van het FAVV vereist. In de nabije toekomst zullen de Europese regelgeving en de nationale wetgeving aangepast worden en een erkenning opleggen voor de verwerking van insecten en levensmiddelen op basis van insecten voor humane consumptie. 

>> Bekijk hier de volledige omzendbrief


Insectenmestverwerking

Om de insectenmest en restsubstraat te gebruiken op het land moet een grondstoffenverklaring worden aangevraagd bij OVAM en moet deze worden gehygiëniseerd door minimaal 1 uur te verhitten op 70°C. Indien men kan onderbouwen dat het restsubstraat geen risico inhoud voor de omgeving kan deze eis worden opgegeven. Tenslotte moet een ontheffing van het FOD volksgezondheid, veiligheid van de voedselketen en leefmilieu worden aangevraagd voor het verhandelen van een meststof, bodem verbeterend middel of teeltsubstraat.